ความเป็นมา 'หมู่บ้านดุซงญอ'

ดุซงญอ มาจากคำสองคำคือ ‘ดุซง’ ซึ่งหมายถึง ‘สวน’ และคำว่า ‘ญอ’ หมายถึง ‘ท่าน’ ท่านในที่นี้หมายถึงพระยาเมืองระแงะ ดุซงญอ หมายถึง สวนของพระยาเมืองระแงะ          

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธหล้านภาลัย  (พ.ศ.๒๓๕๒ – ๒๓๖๗ )เกิดความไม่สงบบ่อยครั้ง ดังนั้นจึงโปรดเกล้าฯให้พระยาอภัยสงครามและพระยาสงขลา (เถี่ยนจ๋อง)ผู้กำกับดูแลหัวเมืองมลายู แบ่งเมืองตานีออกเป็น  ๗ หัวเมือง และแต่งตั้งให้พระยาเมืองเป็นผู้ปกครองตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๓๕๙ เป็นต้นมา ได้แก่

                ๑.เมืองปัตตานี ต่วนสุหลง เป็นเจ้าเมือง

                ๒.เมืองยะหริ่ง นายพ่าย เป็นเจ้าเมือง

                ๓.เมืองสาย นายนิเดะห์ เป็นเจ้าเมือง

                ๔.เมืองหนองจิก ต่วนนิ เป็นเจ้าเมือง

                ๕.เมืองระแงะ นิดะห์ เป็นเจ้าเมือง

                ๖.เมืองรามันห์ ต่วนมันโซร์ เป็นเจ้าเมือง

                ๗.เมืองยะลา ต่วนยาลอร์ เป็นเจ้าเมือง

                ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๓๕๙ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธหล้านภาลัย ได้แยกหัวเมืองต่างๆ ทางภาคใต้ เป็น ๗ หัวเมือง และหมู่บ้านดุซงญอ อันประกอบไปด้วยสุคิริน บองอ บือโลง(รัฐเปรัฐ) อยู่ภายใต้การปกครองของเมืองระแงะ นิดะห์ เป็นเจ้าเมืองอยู่ในสมัยนั้น โดยมีพระตำหนักอยู่ที่บ้านตันหยงมัส ในปัจจุบัน

                ‘’ดุซงญอ ‘’ เป็นชื่อของ สวนเจ้าพระยาเมืองระแงะ ตามประวัติ เจ้าเมืองระแงะ จะเสด็จไปเยี่ยมสวนที่หมู่บ้าน ‘’ลือแฆ๊ะ ‘’ ( อยู่ในเขตอำเภอสุคิริน) โดยใช้พาหนะช้างในการเดินทางตามเส้นทางระแงะ-สุคิริน จนชาวบ้านในสมัยนั้นจะเรียกเจ้าเมืองระแงะว่า (รายอลือแฆ๊ะ) และขากลับจะแวะที่บ้านดุซงญอ (สวนเจ้าพระยา)และจะเสด็จ เป็นประจำ

                เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๕๙ เจ้าเมืองระแงะ ได้มอบหมายให้ นายดาโอ๊ะ แมเราะ เป็นผู้นำหมู่บ้านดูและบ้านดุซงญอประกอบด้วยหมู่บ้านต่างๆ ดังนี้ บ้านดุซงญอ บ้านจะแนะ บ้านมาโมง บ้านกุมุง บ้านรือเปาะ บ้านกาแย และแมะแซ ในสมัยนั้น ดุซงญอเป็นศูนย์กลางด้านการคมนาคม ทางบกและทางน้ำ มีการติดต่อค้าขาย อันมีชาวจีน เป็นพ่อค้าใหญ่

                เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๘๙ นายอูมา เจ๊ะเต๊ะ เป็นบุตรของนายเจ๊ะเต๊ะ ซึ่งนายเจ๊ะเต๊ะ ภูมิลำเนาเดิม มาจากบ้านยะกัง อำเภอเมือง จังหวัดนราธิวาส มีบุตรทั้งหมด 5 คน ประกอบด้วยนายเจ๊ะหลง  นายเจ๊ะเลาะ นายหะมะ และนายอาบู ได้รับการแต่งตั้งเป็นแม่กองส่วนท้องถิ่นในสมัยนั้น (ชาวบ้านเรียกว่าโต๊ะแมกอง) เป็นผู้นำหมู่บ้านแทน ได้ดูแลในเรื่องการปรับปรุงเส้นทางการคมนาคม ทางน้ำ เส้นทางไปตันหยงมัส และเส้นทางน้ำไปยังบ้านมาโมง (สุคิริน) ท่านได้เสียชีวิตเนื่องจากป่วยเป็นไข้หนัก

                เมื่อปี พ.ศ.๒๔๕๖ นายโต๊ะ กาพอ ได้รับการเสนอชื่อให้เป็นผู้รักษาการในตำแหน่งแม่กอง ผู้นำหมู่บ้าน เนื่องจากไม่มีผู้ที่มีความเหมาะสม ในการเป็นผู้นำประกอบ นายโต๊ะ กาพอ ก็อายุมากแล้ว

                เมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๐ นายโต๊ะขาลี  เจ๊ะเต๊ะ เป็นบุตรอของนายอูมา เจ๊ะเต๊ะ ซึ่งนายอูมา เจ๊ะเต๊ะ มีบุตรทั้งสิ้น  ๕ คน ประกอบด้วย นางแมะนา นางแมะซา นายขาลี นางสะตีหม๊ะ นางสะนอ และนางแลฆอ ได้รับการแต่งตั้งเป็นแม่กองดูและหมู่บ้านดุซงญอ อีกทั้งปกครองหมู่บ้านให้มีความสงบสุข ให้ความร่วมมือกับทางราชการมาด้วยดี เช่น การก่อตั้งสถานศึกษา การปรับปรุงซ่อมแซมเส้นทางการคมนาคมในสมัยนั้น จนท่านอายุมากวัย 84 ปี จึงมอบหมายให้นายมาหะมะ เจ๊ะเต๊ะ ซึ่งเป็นบุตร ให้ดูแลกิจการบ้านเมืองต่อ

                เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๕ ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีการเปลี่ยนแปลงการปกครองจึงยุบเลิกมณฆลปัตตานี คงสภาพเป็นจังหวัด ยุบจังหวัดสายบุรีเป็นอำเภอตะลุบัน และแบ่งพื้นที่บางส่วนของสายบุรี คือระแงะ และบาเจาะ ไปขึ้นกับจังหวัดนราธิวาส ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๗๖  ได้ใช้ระเบียบบริหารราชการแห่งราชอาณาจักรสยามปกครองเป็นจังหวัดและอำเภอ

                หมู่บ้านดุซงญอ ได้มีการพัฒนาหมู่บ้าน โดยก่อสร้างโรงเรียนขึ้นที่บูกิตยือแร โดยนายเพียร  นะมาตรซึ่งเป็นนายอำเภอระแงะ ได้เกณฑ์เด็กเข้าเรียนชั้น ป.1-4 มีนายสมหวัง อามิง เป็นครูใหญ่ และมีลูกศิษย์นายมาหะมะ เจ๊ะเต๊ะ ต่อมาได้เป็นกำนันตำบลดุซงญอ

                เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๙ นายมาหะมะ เจ๊ะเต๊ะ หรือนายประพัฒน์ เจตาภิวัฒน์ ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ใหญ่บ้าน และเป็นกำนันตำบลดุซงญอ โดยขึ้นกับอำเภอระแงะ จังหวัดนราธิวาส

                เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๘๙ – ๒๔๙๐ ได้มีโจรจีนคอมมิวนิสต์มลายา ได้มาระรานชาวบ้านดูซงญอปล้นสะดม ยิงชาวบ้านที่ขัดขืน จับชาวบ้านเป็นเชลยเพื่อหามของไปยังหมู่บ้านบือโลง(รัฐเปรัฐ) มาเลเซีย และในจำนวนนี้ท่านกำนันมาหะมะ เจ๊ะเต๊ะ ได้ถูกจับเป็นเชลยด้วย เมื่อมาถึงหมู่บ้านมือแนกาแย ท่านหลอกล่อโจรจีนคอมมิวนิสต์ หลบหนีได้สำเร็จ

                เมื่อปี  วันที่ ๒๘ เมษายน พ.ศ. ๒๔๙๑ เกิดกบฏดุซงญอ สืบเนื่องจากเกิดความเข้าใจผิด ที่มีผู้คนกลุ่มหนี่ง ได้รวมตัวกันเพื่อต่อสู้กับโจรจีนคอมมิวนิสต์ ที่หมู่บ้านตือกอ เขาวัว (ฆูวอลือมู) มีหัวหน้าชื่อโต๊ะเปรัฐ และนายมะกาแร ได้มาสอนเกี่ยวกับการต่อสู้โดยใช้เวทมนต์ โดยการอาบน้ำมันชโลมตัว ตำรวจจึงได้ปิดล้อมมีการต่อสู้กัน และมีการปะทะกันจนทำให้กลุ่มดังกล่าวเสียชีวิต ๑๗ ศพ บาดเจ็บ ๓๐ คน ภายหลังชาวบ้านเรียกว่าสงคราม ญาลา (ญาซัลญาลา ลิวัลอิกรอม)

                เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๕ กำนันได้ประชุมชาวบ้านเพื่อก่อสร้าง มัสยิดมูฮำมาดีดุซงญอ โดยได้มอบหมายให้โต๊ะอีหม่ามอาบีดีน ตาปู (ปะจูบีดีง) เป็นผู้ดูแลในการก่อสร้าง ได้ศึกษาแบบสถาปัตยกรรมจากมัสยิดในอลาสต้า รัฐเคดาห์ มาเลเซีย ได้จ้างสถาปนิก นายแวเลาะ เยาะ เป็นผู้ก่อสร้าง

                เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๙ บ้านเมืองมีความสงบ กำนันได้เกณฑ์ชาวบ้าน จัดหากองทุนในการสร้างถนนสายบ้านดุซงญอ – ตันหยงมัส ได้ก่อตั้งบริษัทดุซงญอการทาง โดยได้รับสัมปทานจากรัฐบาล ๒๐ ปี กำนันมาหะมะ เจ๊ะเต๊ะ ได้เปลี่ยนชื่อเป็น นายประพัฒน์ เจตาภิวัฒน์  ท่านมีความคิดในการพัฒนาหมู่บ้านให้มีความเจริญ ได้ก่อตั้งธนาคารกรุงไทย สาขาตันหยงมัส สร้างศูนย์พัฒนาหมู่บ้าน วางผังเมือง และสร้างอนามัยเพื่อรักษาคนเจ็บไข้ได้ป่วย ได้รับยกย่องจากรัฐบาลเป็นอย่างมากจึงได้รับการคัดเลือกไปศึกษาดูงานที่ประเทศญี่ปุ่น และท่านได้เสียชีวิตด้วยโรคหัวใจล้มเหลว ที่หมู่บ้านไอกรอส ในปี พ.ศ. ๒๕๒๒

                เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๒ นายหะยีอารง บาโด ซึ่งเป็นลูกเขยของนายประพัฒน์ เจตาภิวัฒน์ ได้รับการแต่งตั้งเป็นกำนันตำบลดุซงญอ ได้ร่วมกับชาวบ้านในการพัฒนาหมู่บ้าน ท่านรับผิดชอบตำบลดุซงญอ และน้องชายท่านนายอาหะมะ บาโด เป็นกำนันตำบลจะแนะ

                เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๖ บ้านดุซงอยกฐานะเป็นตำบลดุซงญอ เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอระแงะ ต่อมาได้แยกเป็นตำบลดุซงญอ กิ่งอำเภอจะแนะ คำว่า"ดุซงญอ" หมายถึงชื่อของสวนเจ้าของเมืองระแงะที่ได้มาทำสวนในพื้นที่บ้านดุซงญอ จึงได้เอาชื่อมาตั้งเป็นชื่อตำบลตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

                ปี พ.ศ. ๒๕๔๐ นายหะยีอารง บาโดได้รับการแต่งตั้งเป็นประธานกรรมการบริหารท้องถิ่นดุซงญอ(อบต.)โดยตำแหน่งจนครบวาระ และได้เกษียณอายุราชการเมื่อ พ.ศ.๒๕๔๑

                ปี พ.ศ. ๒๕๔๑ – ๒๕๕๑ นายประพจน์ เจตาภิวัฒน์ ได้รับการเลือกตั้งเป็นกำนันตำบลดุซงญอ คนแรกของตำบล ราษฏรในตำบลดุซงญอได้ร่วมกันเทคะแนน เป็นกำนันตำบลดุซงญอเป็น๒ สมัยติดต่อกัน  

                ปี พ.ศ. ๒๕๕๑ นายอับดุลฮาเล็ม ตาปู ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ใหญ่บ้านดุซงญอ

และท่านได้เป็นผู้ใหญ่บ้านยังไม่ถึงสามเดือน เสียชีวิตในเหตุการณ์ลอบวางระเบิดในตลาดดุซงญอ เมื่อวันที่ ๕ ธันวาคม  ๒๕๕๑ หลังจากกลับจากพิธีถวายพระพรเนื่องในพ่อแห่งชาติ

                ปี พ.ศ.๒๕๕๒ – ปัจจุบัน นายรอยาลี บาโด ได้รับการแต่งตั้งเป็นผู้ใหญ่บ้านดุซงญอซึ่งได้ลาออกจากการสมาชิกสภาท้องถิ่น

                      ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ – ๒๕๕๘ ปัจจุบัน นายรอซิม เจ๊ะอามะ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ ๖ บ้านกาเต๊าะ ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นกำนันตำบลดุซงญอ

               ปี พ.ศ. ๒๕๕๘ - ๒๕๖๓ นายมาหะมะ สะมะแอ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ ๓ บ้านสุแฆ ได้รับการแต่งตั้งเป็นกำนันตำบลดุซงญอ

                ปี พ.ศ.๒๕๖๓ - ปัจจุบัน นายมะสักรี ดอเลาะ ผู้ใหญ่บ้านหมู่ที่ ๔ บ้านรือเปาะ ได้รับการแต่งตั้งเป็นกำนันตำบลดุซงญอ

ที่มาข้อมูล : นายมาหะมะ มะดีเยาะ ผู้อำนวยการสถานศึกษาโรงเรียนบ้านดุซงญอ หมู่ที่ ๑ บ้านดุซงญอ ต.ดุซงญอ อ.จะแนะ จ.นราธิวาส เมื่อปี ๒๕๕๔  , นายฮาลูซี  บือซา อดีตสมาชิกสภาท้องถิ่น ๓ สมัย แอดมิน www.dusongyo.com 

ทำเนียบผู้นำผู้ใหญ่บ้าน/กำนันบ้านดุซงญอ

ผู้นำชุมชนบ้านดุซงญอตั้งแต่ก่อตั้งหมู่บ้านมีผู้นำศาสนาจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ดังรายชื่อต่อไปนี้

๑.นายโต๊ะ แมเราะ                                         ปี พ.ศ. ๒๓๘๙ -๒๔๒๙

๒.นายอูมา เจ๊ะเต๊ะ                                         ปี พ.ศ. ๒๔๒๙ – ๒๔๕๖

๓.นายโต๊ะ กาพอ                                           ปี พ.ศ. ๒๔๕๖ – ๒๔๖๐

๔.นายขาลี เจ๊ะเต๊ะ                                         ปี พ.ศ. ๒๔๖๐ – ๒๔๗๙

๕.นายประพัฒน์ เจตาภิวัฒน์                            ปี พ.ศ. ๒๔๗๙ – ๒๕๒๒

๖.นายอารง  บาโด                                         ปี พ.ศ. ๒๕๒๒ – ๒๕๔๑

๗.นายประพจน์ เจตาภิวัฒน์                             ปี พ.ศ. ๒๕๔๑ - ๒๕๕๑

๘.นายอับดุลฮาเล็ม ตาปู                                 ปี พ.ศ. ๒๕๕๑

๙.นายรอยาลี บาโด                                       ปี พ.ศ. ๒๕๕๒ – ๒๕๖๕

๑๐.นายมาหาดี  บาโด                                    ปี พ.ศ. ๒๕๖๕ - ปัจจุบัน

ที่มาข้อมูล : นายมาหะมะ มะดีเยาะ ผู้อำนวยการสถานศึกษาโรงเรียนบ้านดุซงญอ หมู่ที่ ๑ บ้านดุซงญอ ต.ดุซงญอ อ.จะแนะ จ.นราธิวาส เมื่อ ปี ๒๕๕๔  , นายฮาลูซี บือซา อดีตสมาชิกสภาท้องถิ่น ๓ สมัย แอดมิน www.dusongyo.com

ทำเนียบผู้นำศาสนาบ้านดุซงญอ

ผู้นำศาสนาบ้านดุซงญอตั้งแต่ก่อตั้งหมู่บ้านมีผู้นำศาสนาจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ดังรายชื่อต่อไปนี้ 

๑.นายอาบีดีง                        ตาปู                     ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๙๐ – ๒๕๐๕

๒.นายมะดาโอ๊ะ                   เจ๊ะอูมา                  ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๐๕ – ๒๕๒๙

๓.นายยูโซ๊ะ                         เจ๊ะหะ                   ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๒๙ – ๒๕๔๑

๔.นายอับดุลฮาดี                  เจ๊ะแต                   ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๔๑ – ปัจจุบัน    

ทำเนียบผู้นำท้องถิ่นบ้านดุซงญอ    

ผู้นำท้องถิ่นบ้านดุซงญอตั้งแต่มีสภาตำบลจนยกฐานะเป็นองค์การบริหารส่วนตำบล ดังรายชื่อต่อไปนี้

 ๑.นายอารง   บาโด          ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๓๗ - ๒๕๔๑           ระยะเวลา ๑ สมัย

 ๒.นายรอซะ   กาพอ         ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๔๑ - ๒๕๔๘          ระยะเวลา ๒ สมัย

 ๓.นายอัดนัน   ดามะ         ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๔๑ - ๒๕๔๘          ระยะเวลา ๒ สมัย

 ๔.นายฮาลูซี   บือซา        ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๔๘ - ๒๕๔๘          ระยะเวลา ๓ สมัย

 ๕. นายมะรอยาลี   บาโด    ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๔๘ - ๒๕๕๒         ระยะเวลา ๑ สมัย

 ๖.นายบัณฑิต   อาแว        ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๕๒ - ๒๕๕๖         ระยะเวลา ๒ สมัย

 ๗.นายมะสักรี   มาหะมะ     ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๕๖ - ๒๕๖๔         ระยะเวลา ๑ สมัย

 ๘.นายอะดาโนรี  อามิง      ตั้งแต่ พ.ศ.๒๕๖๔ - ปัจจุบัน

  ๙.นายอับดุลรอซัค   บาโด     ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๔๘ - ปัจจุบัน       ระยะเวลา ๔ สมัย

    หมายเหตุของลำดับที่ (๗,๙) อายุของสภาสิ้นสุด ตุลาคม ๒๕๖๐  แต่คณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช) ออกประกาศคณะปฏิวัติ ให้ผู้บริหารและสมาชิกสภาท้องถิ่นรักษาการจนกว่าจะมีการประกาศให้การเลือกตั้งท้องถิ่น (พฤศจิกายน ๒๕๖๐  -  กันยายน ๒๕๖๔) เลือกตั้งวันที่ ๒๘ พฤศจิกายน ๒๕๖๔

ที่มาข้อมูล : นายมาหะมะ มะดีเยาะ ผู้อำนวการสถานศึกษาโรงเรียนบ้านดุซงญอ หมู่ที่ ๑ บ้านดุซงญอ ต.ดุซงญอ  อ.จะแนะ  จ.นราธิวาส เมื่อ ปี ๒๕๕๔ .นายอับดุลฮาดี เจีะแต อีหม่ามบ้านดุซงญอ หมู่ที่ ๑ บ้านดุซงญอ ต.ดุซงญอ อ.จะแนะ จ.นราธิวาส เมื่อปี ๒๕๕๔.นายฮาลูซี บือซา สมาชิกสภาท้องถิ่นดุซงญอ ๒๕๕๗,  ๓ สมัย แอดมิน www.dusongyo.com